Günümüzde hareket kabiliyetini kısıtlayan, yaşam kalitesini düşüren ve günlük aktiviteleri zorlaştıran kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları oldukça yaygındır. Özellikle sporcularda, ağır işlerde çalışanlarda ya da hareketsiz yaşam tarzına sahip kişilerde bu sorunlar daha sık karşımıza çıkar. Bu yazıda üç önemli problem üzerinde duracağız: menisküs yırtığı, omuz sıkışma sendromu ve piriformis sendromu. Her biri farklı bölgelerde ortaya çıksa da temelinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve yaşam kalitesinde düşüş gibi ortak sonuçlar doğurur.
Menisküs yırtığı
Diz ekleminde bulunan menisküsler, kıkırdak yapıda olup yükün eşit dağılmasına ve eklem hareketlerinin daha yumuşak gerçekleşmesine yardımcı olur. Özellikle sporcularda, ani dönme, düşme veya darbeler sonrasında bu kıkırdaklarda yırtık oluşabilir. Menisküs yırtığı hem profesyonel sporcuların hem de gündelik yaşamda dizini zorlayan kişilerin başına gelebilen bir rahatsızlıktır. Bu durum sadece fiziksel sağlığı değil aynı zamanda kişinin günlük yaşamını da etkiler, çünkü diz ağrısı en basit aktivitelerde bile sorun çıkarır.
Menisküs yırtıkları farklı derecelerde olabilir. Bazı hafif yırtıklar kendiliğinden iyileşme eğilimindeyken, ciddi yırtıklarda cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle gençlerde görülen akut yırtıklar, dizin aniden kilitlenmesi, oturup kalkarken ağrı ve şişlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Yaşlılarda ise kireçlenmeye bağlı olarak zaman içinde menisküs dokusu zayıflar ve küçük travmalar bile yırtığa sebep olabilir.
Tanı için genellikle fizik muayene ve MR görüntülemesi kullanılır. Tedavi yöntemleri arasında dinlenme, buz uygulaması, fizik tedavi ve gerekli durumlarda artroskopik cerrahi yer alır. Modern cerrahi tekniklerle menisküs dokusu korunmaya çalışılır ve yalnızca gerekli kısımlar temizlenir. Rehabilitasyon süreci de en az tedavi kadar önemlidir. Güçlendirme egzersizleri, diz çevresindeki kasları destekleyerek eklemin yükünü azaltır.
Omuz sıkışma sendromu
Omuz eklemi vücudun en hareketli eklemlerinden biridir ve bu hareket kabiliyeti aynı zamanda hassasiyet anlamına gelir. Omuz sıkışma sendromu, omuzdaki kas ve tendonların, özellikle kol yukarı kaldırıldığında kemik aralığında sıkışmasıyla ortaya çıkar. Bu durum genellikle tekrarlayan kol hareketleri yapanlarda, yüzücülerde, voleybolcularda veya masa başında uzun süre yanlış pozisyonda oturan kişilerde görülür.
Hastalığın en belirgin belirtisi, omuzda ağrı ve hareket kısıtlılığıdır. Özellikle kol baş üzerine kaldırıldığında veya arkaya uzatıldığında şiddetli bir ağrı hissedilir. Bu durum kişilerin gündelik işlerini dahi yapmasını zorlaştırabilir. Örneğin saç taramak, üst raflardan bir şey almak ya da spor yapmak ciddi şekilde zorlaşır.
Piriformis sendromu
Bel ve kalça bölgesinde sık görülen bir diğer rahatsızlık piriformis sendromu, piriformis kasının siyatik siniri sıkıştırmasıyla ortaya çıkar. Bu durum, belden bacağa yayılan ağrı ve uyuşma gibi şikayetlere yol açar. Çoğu zaman bel fıtığı ile karıştırılır, fakat ayırt edici özelliklerden biri ağrının özellikle otururken artmasıdır.
Piriformis kası, kalça ekleminin derininde yer alır ve kalçayı dışa döndürmekten sorumludur. Uzun süre oturmak, aşırı egzersiz yapmak, dengesiz kas kullanımı veya travmalar bu kasın spazmına neden olabilir. Kasın sertleşmesi sonucunda siyatik sinir baskı altına girer ve bacak boyunca yayılan rahatsız edici ağrılar ortaya çıkar.
